Ο επιστημονικός λόγος και η δημοσιογραφία

Ανδρεας ΚολισογλουΨυχολογια0 Σχολια

Η πρώτη είδηση ως αυτοσκοπός
Η επιστημονική κοινότητα εσφαλμένα φαντάζει ως μια κοινωνία ανθρώπων χωρίς συγκρούσεις και διαφωνίες για τα θέματα που πραγματεύεται.

Οι επιστήμονες θεωρούνται ως οι άνθρωποι που προσπαθούν να μελετήσουν τα εκάστοτε ζητήματα που τους απασχολούν, απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις ή ιδεολογίες,  με όπλο τους τα «αντικειμενικά κριτήρια». Η εικόνα αυτή απέχει όμως κατά πολύ από την πραγματικότητα. Κάθε επιστημονικό πεδίο σκέψης θέτει κάποιες βασικές θεμελιακές αρχές που εν είδει πίστης δεν αμφισβητεί ή αμφισβητεί, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο φανερά. Αυτό έχει ως φυσιολογικό αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφοροποιήσεις απόψεων ανάμεσα σε επιστήμονες που ανήκουν ακόμα στον ίδιο χώρο ή πραγματεύονται το ίδιο αντικείμενο από διαφορετικά επιστημονικά πεδία. Κάτι τέτοιο είναι θεμιτό σε όλους τους τομείς των επιστημών. Για αυτό τον λόγο καμία επιστημονική προσέγγιση δεν θα έπρεπε να διατείνεται ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια για τα ζητήματα που την απασχολούν.

Μέσα όμως από την στρεβλωμένη εικόνα της επιστήμης, όπου κάθε επιστημονική θέση φαντάζει αποδεκτή ή συζητήσιμη χωρίς ιδεολογική φόρτιση, ο δημοσιογραφικός κόσμος που θέλει να έχει άποψη επί παντός επιστητού, χρησιμοποιεί τα επιστημονικά δεδομένα κατά το δοκούν για να επιβεβαιώσει την δικιά του θεώρηση σε όποιο θέμα τον απασχολεί κάθε φορά. Κατά κύριο λόγο όταν ένας δημοσιογράφος αρθρογραφεί για κάποιο ζήτημα που έχει επιστημονικές προεκτάσεις επιλέγει δυο δρόμους: ή χρησιμοποιεί αποσπασματικές επιστημονικές πληροφορίες που τις αναμιγνύει εμβόλιμα με τις δικές του απόψεις, ώστε τα συμπεράσματα του να μοιάζουν αδιαμφισβήτητα, ή ρωτάει κάποιον ειδικό, θεωρώντας ότι ο ειδικός επιστήμονας έχει το αλάθητο και οι απόψεις του είναι κοινά αποδεκτές από όλους τους ειδικούς που απασχολούνται με το εκάστοτε ζήτημα. Σε αυτό έχει συμβάλλει αρνητικά και η χρήση του διαδικτύου, που δίνει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να προσφέρει επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση, σε όσους δεν έχουν το κατάλληλο γνωστικό υπόβαθρο να την αξιολογήσουν ως προς την εγκυρότητα της.

Η επιστημονική κοινότητα που θέλει να σέβεται τον εαυτό της και να μην γίνεται έρμαιο στις διαφορές κοινωνικοπολιτικές σκοπιμότητες, δεν βασίζεται δεν εκφέρει και δεν θα πρέπει να εκφέρει απόλυτες απόψεις. Αν κάποιοι δημοσιογράφοι και ενίοτε επιστήμονες, χρησιμοποιούν την επιστήμη γα να διεκδικήσουν το αδιαμφισβήτητο των απόψεων τους, το μόνο που καταφέρνουν είναι να παραπληροφορούν ή άθελα τους να παραπλανούν και έτσι να εκτίθενται αργά ή γρήγορα στην αυστηρή κριτική.

Κοινοποιηση

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *